Risicobeoordeling

Machineveiligheid en CE-markering beginnen met een risicobeoordeling

De basis van de hele machineveiligheid en CE-markering rust op risicobeoordeling. In de Machinerichtlijn wordt dit dan ook expliciet benoemd. Dat begint in feite al bij het ontwerp van de machine. Het begin van een goed CE-markeringstraject zit daarmee in het opzetten van een risicobeoordeling als onderdeel van het ontwerp van een machine. Op die manier kunnen veiligheidsrisico’s vroegtijdig ontdekt worden en kunnen goede maatregelen vaak al in het ontwerp geïntegreerd worden.

De praktijk is vaak dat een risicobeoordeling uitgevoerd wordt als de machine al bijna klaar is. Eigenlijk is dat (veel) te laat. Maar beter laat dan nooit. Wel zullen risico’s die dan naar voren komen vaak lastiger op te lossen zijn, of zorgen oplossingen weer voor nieuwe risico’s, die dan ook weer opgelost moeten worden.

Veel machines (ook nieuwe) zijn niet veilig!

Kennis van de Machinerichtlijn en van de voor de betreffende machine relevante normen helpt vaak al enorm om een risicobeoordeling goed en zo compleet mogelijk uit te voeren. Maar wellicht zit daar weer de crux van het verhaal: als die kennis onvoldoende is, dan is de kans groot dat een gebouwde machine niet voldoet aan de wet- en regelgeving. Onderzoek heeft uitgewezen dat meer dan de helft van de nieuwe machines (dus met CE-markering) die in Nederland in bedrijf genomen worden, niet voldoen aan de minimale eisen qua veiligheid die de wet- en regelgeving stelt.

Wet- en regelgeving en gebruik van geharmoniseerde normen

De Nederlandse wet- en regelgeving rondom de veiligheid van machines en installaties is gebaseerd op die van de Europese Unie, waardoor deze wet- en regelgeving in alle landen van de EU gelijk is. In Nederland is die Europese wetgeving opgenomen in de Arbowet en in de Warenwet. De Europese productrichtlijnen, zoals de Machinerichtlijn, vallen onder de Warenwet.

Daarnaast bestaan er vele normen die geschreven zijn om een meer praktische invulling te geven aan de wet- en regelgeving. Dit kunnen meer algemene normen zijn, zoals over beknellingsgevaar of elektrische veiligheid van machines, maar ook over specifieke machines, zoals draaibanken of transportbanden. En die normen kunnen ook nog eens wel of niet geharmoniseerd zijn.

In de verplichte risicobeoordeling worden die wet- en regelgeving en de relevante normen zoveel mogelijk meegenomen en meegewogen. Maar daarnaast kunnen er bij reeds bestaande machines ook inspecties worden uitgevoerd, waarbij geconstateerde tekortkomingen eveneens in de risicobeoordeling worden opgenomen.

Uitvoering van een risicobeoordeling

Het verbeteren van de machineveiligheid of de start van een CE-traject begint met het inventariseren en beoordelen van de risico’s die gerelateerd zijn aan het gebruik van de machines of productielijnen. Zo’n inventarisatie kan bij al aanwezige machines bestaan uit gesprekken met medewerkers die aan de machines werken, met operators, met monteurs of onderhoudstechnici, maar ook uit observaties en inspecties van de machines. De gevonden risico’s worden genoteerd in een lijst of risicotabel. Bij het CE-traject van een nieuw te ontwikkelen machine begint dat al bij de eerste ontwerpbesprekingen, om vervolgens in elke fase van ontwerp en bouw weer te worden besproken en bijgewerkt.

Wat volgt is een evaluatie of beoordeling van de aangetroffen risico’s, net zoals dat bij de verplichte algemene RI&E gaat. De RI&E van machines noemen we vaak risicobeoordeling of risicoanalyse om geen verwarring te krijgen met de algemene RI&E.

Met die beoordeling van de risico’s worden deze onderscheiden in risiconiveau’s van laag tot hoog. Hiervoor kunnen verschillende methodieken worden gebruikt, die elk hun eigen voor- en nadelen hebben. Sommige bedrijven hebben hun eigen methodiek ontwikkeld.

Vervolgens worden er maatregelen bedacht om die risico’s te verlagen of zelfs op te heffen. Bij voorkeur gaat dit in goed overleg met de medewerkers aan de machine, zodat die maatregelen ook door hen gedragen worden, of bij nieuwe machines met de klant en zijn medewerkers.

Kennis over machineveiligheid

Om de risicobeoordeling en vooral de te treffen maatregelen uit te werken en te implementeren is kennis nodig, vooral kennis op het gebied van (machine)veiligheid.

Als deze kennis onvoldoende op het bedrijf aanwezig is, dan is het inhuren van die kennis een prima oplossing!

Bij ons wordt kennis van machineveiligheid gecombineerd met kennis van wet- en regelgeving en normen, terwijl er bij ons eveneens een grote mate van technisch inhoudelijke kennis van machines en productiesystemen aanwezig is. Dat maakt ons onderscheidend van veel andere bedrijven.

Bel of mail daarom voor een vrijblijvend gesprek.