Mag u er als inkoper van een machine van uitgaan dat deze altijd veilig is als er CE op staat?

Soms heb ik als adviseur Machineveiligheid en CE-markering gesprekken bij een bedrijf, waar de betrokkenen stellen dat de machine die ze hebben gekocht een CE-markering heeft en ‘dus’ veilig is.

Klopt die redenering wel?

De wet- en regelgeving rondom CE-markering is voortdurend in beweging. Er komen nieuwe richtlijnen of Europese Verordeningen en ook normen worden voortdurend aangepast aan de laatste stand van de techniek.
Daarbij komt nog dat dit door velen, ook door machinebouwers, als ingewikkelde materie wordt beschouwd. Het is voor velen lastig om steeds op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen op dit gebied.

Dit heeft tot gevolg dat machines ontworpen worden op basis van de laatste stand van de kennis van de engineers – en die kon wel eens een flink aantal jaren achterlopen. Soms is dit zelfs alleen maar gebaseerd op hun gevoel van veiligheid en zijn engineers helemaal niet op de hoogte van zelfs basale wet- en regelgeving.

Of een machine wordt al jaren op dezelfde manier gebouwd, terwijl de regelgeving intussen veranderd is. Daardoor voldoet die machine niet meer aan de actuele wet- en regelgeving, vaak zonder dat de fabrikant of de klant dat doorhebben.

Wat ook mee kan spelen is dat er op een machine niet alleen de Machinerichtlijn, maar meer Richtlijnen of Europese Verordeningen van toepassing zijn, zoals de ATEX-Verordening, de Verordening Drukapparatuur of de EMC-Verordening. Zo zijn er tientallen andere Richtlijnen of Verordeningen. Dus dan kan de machine wel aan de Machinerichtlijn voldoen, maar hoeft dan nog niet aan een van die andere Richtlijnen of Verordeningen te voldoen.

En binnenkort komt de nieuwe Machineverordening eraan als vervanger van de Machinerichtlijn 2006/42/EG.

Conclusie: een CE-gemarkeerde machine is lang niet altijd ook een veilige machine!


Een werkgever is wettelijk verplicht om aan z’n medewerkers veilige machines ter beschikking te stellen. Ook moeten die machines een CE-markering dragen. Dat laatste is overigens meestal niet zo’n probleem.

Maar een CE-gemarkeerde machine is dus niet altijd ook een veilige machine en de werkgever/inkoper moet zich er dan ook van vergewissen of dit wel of niet het  geval is. Daarvoor zal hij de machine moeten controleren, wat bijvoorbeeld via een RI&E zou kunnen. De Arbowet draag een werkgever op om voor alle arbeidsmiddelen op regelmatige basis een RI&E uit te voeren en dat zal ook voor een nieuwe machine gelden. Wel komt er bij een machine, vooral wanneer deze wat complexer in elkaar zit, meer kijken dat een oppervlakkige RI&E aan onveilige situaties naar boven krijgt.

In die gevallen kan het verstandig zijn om een onafhankelijke partij te laten beoordelen of de machine daadwerkelijk veilig is.

Wat nu als de nieuwe machine niet of onvoldoende veilig is?

De eerste stap is uiteraard om het niet op z’n beloop te laten, maar gelijk actie te ondernemen richting de fabrikant. Stel deze goed onderbouwd en schriftelijk (bv via e-mail) van de tekortkomingen op de hoogte en bewaar die correspondentie.

Mocht de fabrikant het niet met u eens zijn, of een andere (goedkopere) oplossing voorstellen, laat dan een deskundige op het gebied van machineveiligheid de fabrikant benaderen.
Mocht ook dat onvoldoende actie van de kant van de machinebouwer opleveren, dan kunt u wellicht nog een deel van de betaling achterhouden.

Als dat ook niet voldoende zoden aan de dijk zet dan hebt u nog twee keuzes.

De eerste is om de machine op eigen kosten te laten aanpassen, wat wellicht door diezelfde machinebouwer gedaan zal moeten worden.

De tweede is om de tekortkomingen te melden bij de VWA, de Voedsel- en Waren-Autoriteit. Die kan dan komen kijken en eventueel de machinine op de RAPEX-lijst laten zetten, waardoor de fabrikant gedwongen wordt om de machine terug te nemen. Probleem is dan echter dat de VWA een verbod tot ingebruikname kan opleggen en dat u naderhand wellicht helemaal geen machine meer hebt.

Hoe voorkom je zulke situaties?

Om dergelijke situaties van een geleverde, maar onveilige machine te voorkomen kunt u vooraf een aantal maatregelen treffen:

  • Zorg ervoor dat u contractueel afspreekt dat de risicobeoordeling van de machine (de de fabrikant verplicht is op te stellen) ruim vooraf aangeleverd wordt. Controleer deze risicobeoordeling op compleetheid en uw eventuele ervaringen met vergelijkbare machines. Of laat deze controleren door een deskundige op het gebied van machineveiligheid.
  • Meld aan de fabrikant dat u de machine voorafgaand (SAT) of bij aflevering (FAT) laat controleren op conformiteit aan de wet- en regelgeving door een deskundige op het gebied van machineveiligheid. Spreek met de fabrikant af dat hij de dan geconstateerde tekortkomingen zal oplossen. Neem dit op in het contract.
  • Zorg ervoor dat u voorafgaand aan de levering de documentatie krijgt aangeleverd, waaronder de EG-Verklaring van Overeenstemming en de handleiding. Controleer die of laat die controleren door een deskundige.
  • Laat alle hierboven genoemde punten meewegen bij het voldoen van de laatste betalingstermijn. Zorg ervoor dat die laatste termijn niet een te laag bedrag is.

Door deze zaken mee te nemen in de onderhandelingen en afspraken met de machinebouwer of fabrikant kunnen veel problemen voorkomen worden.

Meer info vind u op de pagina Inkoop van veilige machines